Jak uprawnienia geologiczne mogą rzutować na prawidłowe wydatkowanie kilkuset milionów złotych na geotermię, czyli o jednym wyroku (i kilku postanowieniach) KIO…

Kancelaria Hoogells w osobach adw. Michała Wojciechowskiego i r. pr. Agnieszki Dudko-Romańczuk współpracowała w ostatnim okresie ze spółką Multiconsult Polska sp. z o.o. i działającym w jej imieniu dr inż. Bogdanem Nogą, specjalizującym się m.in. w realizacji przedsięwzięć związanych z geotermią, w „serii” sporów dotyczących gminnych projektów geotermalnych objętych dofinansowaniem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Do tej pory 15 gmin pozyskało dofinansowanie projektów geotermalnych o łącznej wartości 230 mln zł w ramach pierwszego konkursu programu priorytetowego „Udostępnianie wód termalnych w Polsce”.

W ostatnich miesiącach, część gmin opublikowała ogłoszenia o zamówieniu na pełnienie funkcji inżyniera kontraktu/projektu w zakresie doradztwa, dozoru i nadzoru nad wykonaniem otworu poszukiwawczo – rozpoznawczego wód termalnych. Główne zadania inżyniera to doradztwo przy wyborze wykonawcy odwiertu oraz pełnienie dozoru geologicznego, który obejmuje w szczególności sporządzenie profilu geologicznego otworu geotermalnego.

Lektura specyfikacji warunków zamówienia publikowanych przez kolejne gminy pokazała jednak, że warunki udziału w postępowaniach konstruowano niejednokrotnie niezgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 roku – Prawo geologiczne i górnicze („PGG”) – na co uwagę zwrócił dr inż. Bogdan Noga odpowiadający za dział geologii w Multiconsult Polska sp. z o.o.

Pojęcie „dozoru geologicznego” było bowiem utożsamiane w nich z zupełnie innym pojęciem „dozoru ruchu zakładu górniczego”. Konsekwencją powyższego było wymaganie od osób mających sprawować dozór geologiczny uprawnień górniczych zamiast geologicznych.

W rzeczywistości dozór ruchu i dozór geologiczny nie są pojęciami tożsamymi. Przypisane są im odmienne zadania oraz wymagają one zupełnie innych uprawnień. Dozór ruchu ma na celu przede wszystkim zapewnienie bezpiecznego wykonywania prac w zakładzie górniczym przez pracowników i inne osoby znajdujące się na jego terenie.

Gminy niejednokrotnie wprowadzały wymóg, aby dozór geologiczny był sprawowany przez osoby o uprawnieniach w zakresie dozoru ruchu lub wyższego dozoru ruchu, podczas gdy do sprawowania dozoru geologicznego uprawniają wyłącznie kwalifikacje geologiczne kategorii IV lub XIII, określone w art. 50 ust. 2 pkt 4 i 13 PGG.

W jednym z pism przedkładanych przed Krajową Izbą Odwoławczą omawianą sytuację porównano (stosując analogię sportową) do sytuacji, w której od sędziego piłkarskiego wymagano by licencji zawodnika.

Do Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło sześć spraw dotyczących wskazanej powyżej problematyki, z czego w jednej sprawie Krajowa Izba Odwoławcza w dniu 11 marca br. wydała wyrok, sygn. KIO 501/22, pozostałe postępowania zakończyły się cofnięciem odwołań (przy jednoczesnym zapewnieniu o zgodności dokumentacji postępowania z przepisami prawa w sprawach, w których dążono do wprowadzenia do dokumentacji nieprawidłowych uprawnień górniczych) lub też uwzględnieniem przez zamawiającego w całości zarzutów odwołań i wprowadzeniem odpowiednich zmian w dokumentacji postępowania.

Krajowej Izbie Odwoławczej postawiono niełatwe zadanie rozstrzygnięcia zagadnień z zakresu PGG i ustalenia prawidłowych kwalifikacji wymaganych od zespołu wykonawcy w ramach warunku udziału w postępowaniu. Waga zagadnienia była tym większa, że naruszenie zasad opisywania warunków udziału w postępowaniu, przewidzianych przepisami Prawa zamówień publicznych, mogło w przyszłości spowodować nałożenie korekty finansowej w wysokości aż do 25%, a dodatkowo brak prawidłowego dozoru geologicznego uniemożliwiłby zatwierdzenie dokumentacji hydrogeologicznej, zaś osoby sprawujące dozór geologiczny bez wymaganych uprawnień narażone byłyby na kary grzywny.

W wyroku z 11 marca br., sygn. KIO 501/22 Krajowa Izba Odwoławcza podzieliła stanowisko prezentowane m. in. przez prawników Kancelarii wskazując, że do realizacji dozoru geologicznego wymagane są osoby o kwalifikacjach geologicznych kategorii IV lub XIII, zaś osoby z kwalifikacjami do wykonywania dozoru ruchu lub wyższego dozoru ruchu to osoby, które zapewnia wykonawca odwiertu i które wykonują czynności dozoru ruchu, czuwają nad bezpieczeństwem wykonania odwiertu.

O prawidłowości rozstrzygnięcia Izby świadczy w szczególności interpretacja Ministerstwa Klimatu i Środowiska, wydana już po wyroku, w dniu 14 marca br. na skutek licznych pytań i wątpliwości gmin oraz wykonawców dotyczących kwalifikacji osób uczestniczących w projektach geotermalnych. Główny Geolog Kraju stwierdził jednoznacznie, że czynności dozoru geologicznego nad pracami geologicznymi dotyczącymi poszukiwania i rozpoznawania wód termalnych wykonują osoby posiadające kwalifikacje geologiczne kategorii IV lub XIII.

Wspomniany wyrok KIO skłonił już kilka gmin do zmiany warunków udziału w postępowaniu w zakresie kwalifikacji osób mających sprawować dozór geologicznych.

Wyrok ten z pewnością odegra jeszcze istotną rolę w kolejnych postępowaniach, tym bardziej, że już niedługo uruchomiona zostanie kolejna pula dofinansowania, tym razem 70 mln zł w ramach drugiego konkursu programu priorytetowego „Udostępnianie wód termalnych w Polsce”.